W wyniku operacji wschodniopruskiej, którą przeprowadzono w styczniu i lutym 1945 roku, wojska Armii Czerwonej rozbiły siły niemieckie i w krótkim czasie opanowały Prusy Wschodnie. Na zdobytych terenach niemal natychmiast przystąpiono do organizacji więzień i obozów dla jeńców wojennych. W Prusach Wschodnich powstało około 50 takich obozów. Trafiło do nich 250 tysięcy jeńców, a część z nich wywieziono na roboty do ZSRR. Jeden z obozów przejściowych utworzono w Iławie, na południowych obrzeżach miasta. Miejsce to do dziś skrywa coś więcej niż tylko resztki obozowej infrastruktury i pozostałości kilku tajemniczych obiektów – to tam latem 1945 roku rozegrał się epizod, który zaważył na dalszych losach jednej z najpotężniejszych postaci powojennej Europy.
