15,1 C
Warszawa
środa, 9 lipca, 2025

Poradnia konserwatorska – #6

-

Obiekt: miedziany szeląg koronny Jana Kazimierza z 1660 r.

Stan: Moneta czytelna, w pełni identyfikowalna. Powierzchnia pokryta czekoladową, szlachetną patyną. Awers i rewers pokryty miejscowo plamami korozji chlorkowej miedzi (grynszpan).

Czyszczenie: obiekt należy dokładnie umyć w ciepłej wodzie z mydlinami i delikatnie zeszczotkować powierzchowny brud i produkty korozji, a następnie wysuszyć. Po tym zabiegu należy ocenić, z jakim rodzajem korozji mamy do czynienia. Ze zdjęć wynika, że jest to groźna dla monety korozja chlorkowa, którą należy bezwzględnie usunąć.

Proponowane metody czyszczenia:

  1. Kąpiel monety w 5-7% roztworze wersenianu dwusodowego (sól dwusodowa kwasu wersenowego – EDTA). Ma on zdolność tworzenia kompleksów (helatów) z innymi metalami, w związku z czym stosowany jest jako bezpieczny środek do czyszczenia wyrobów z miedzi i jej stopów. Po kilku lub kilkunastominutowej kąpieli należy monetę opłukać w wodzie destylowanej i sprawdzić efekt. Jeśli jest taka potrzeba, można posiłkować się ostrożnym czyszczeniem mechanicznym (wykałaczki, skrobaki, skalpele, miniszlifierka).
  2. Nakładanie punktowo na grynszpan za pomocą pasty z trocin 40-50% roztworu Conservo (lub słabszego, jeśli chcemy maksymalnie zachować patynę). Czas moczenia nie dłuższy niż 5-8 min. W razie potrzeby zabieg powtórzyć. Po każdej sesji można posiłkować się ostrożnym czyszczeniem mechanicznym (wykałaczki, skrobaki, skalpele, miniszlifierka). Pozostałe czerwone wykwity (kupryt) można zneutralizować 30% roztworem perhydrolu i usunąć mechanicznie.

Obie zaprezentowane metody pozwolą na skuteczną eliminację ognisk korozji chlorkowej, co powinno być priorytetem w przypadku tej monety. Niestety miejsca uwolnione od grynszpanu będą zapewne odbiegać kolorystycznie od reszty monety, pokrytej bardzo ładną, czekoladową patyną szlachetną. Dlatego decyzja, czy czyścić i jak czyścić, należy w tym wypadku do właściciela numizmatu, który musi zdecydować, czy zależy mu bardziej na wyglądzie, czy na długoletniej konserwacji jego okazu.

Innym rozwiązaniem tego dylematu może całkowita rezygnacja z czyszczenia. Zamiast tego można pokryć ogniska korozji roztworem benzotriazolu (inhibitor korozji miedzi) w celu jej stabilizacji a następnie nałożyć powłokę ochronną – paraloid B44 lub B72. Pozwoli to na długotrwałe zatrzymanie procesów korozyjnych, lecz nie wyeliminuje całkowicie problemu grynszpanu.

Konserwacja: po oczyszczeniu monety z niepożądanych produktów korozji monetę należy wygotować przez 2-3 min. w wodzie destylowanej w celu usunięcia resztek chemii. Następnie należy ją wysuszyć i odtłuścić w acetonie. Kolejnym krokiem powinno być nałożenie za pomocą pędzelka z naturalnego włosia cienkiej warstwy żywicy (paraloid B44 lub B72) w celu zabezpieczenia powierzchni monety przed działaniem czynników zewnętrznych i dostępem powietrza, które sprzyja nawrotom korozji. Po nałożeniu paraloidu można dodatkowo pokryć obiekt woskiem mikrokrystalicznym Cosmoloid 80H, aby zmatowić powierzchnię i dodatkowo ją zabezpieczyć.

Autorem porady jest Piotr Lipski – twórca unikatowej receptury płynu do czyszczenia monet „Conservo”. O właściwościach płynu przeczytać można na stronie poszukiwacz.eu. Tam też dostępna jest galeria zdjęć, prezentująca skuteczność płynu w przypadku czyszczenia srebrnych i miedzianych monet.


Ostatnio dodane

Wczesnośredniowieczne zabytki w tajemniczym korytarzu w Gucin Gaju

W tajemniczym korytarzu odkrytym w Gucin Gaju znaleziono zabytki z czasów wczesnego średniowiecza. Znaleziono także monety z XVII wieku - poinformowało biuro stołecznego konserwatora...

Osada z czasów kultury łużyckiej znaleziona na odkrywce pod Koninem

Obronna osada z czasów kultury łużyckiej sprzed ok. 3,3 tys. lat znaleziona została na odkrywce „Tomisławice” Kopalni Węgla Brunatnego „Konin”. Wśród pozostałości znajdują się...

Nietypowe odkrycie na stadionie Ruchu Chorzów

Niemiecki pistolet sygnałowy Hebel M1894 odkryli członkowie Stowarzyszenia Śląska Grupa Detektorystów podczas prac prowadzonych pod główną trybuną stadionu Ruchu Chorzów. Odkryć, których dokonano na...

Nie przegap

Jak obronić się przed dziką zwierzyną i bezpańskimi psami?

Na poszukiwaczy skarbów czeka w lesie wiele zagrożeń. Nie wszystkie da się przewidzieć, ale na część z nich można się odpowiednio przygotować. W końcu,...

Jaki wykrywacz dla dziecka wybrać?

Jeszcze kilkanaście lat temu w ofercie producentów wykrywaczy próżno było szukać detektorów, które byłyby odpowiednie dla dzieci i młodzieży. Ale to, w odpowiedzi na...

Jaki pinpointer wybrać?

Wybór pinpointera do precyzyjnego namierzania znalezisk nie sprawia takiego problemu, jak wybór wykrywacza metali. Jednak i ten zakup warto przemyśleć. Tym bardziej, że -...

Czym jest Lidar i dlaczego powinniśmy z niego korzystać?

Rewolucją w prowadzeniu amatorskich poszukiwań było darmowe udostępnienie użytkownikom zdjęć lotniczych i satelitarnych. Każdy, przygotowując się do eksploracji, mógł starannie przeanalizować dokładne obrazy terenu....

Jak znaleźć wojenny depozyt?

Ukrywano je zwykle tuż przed przejściem frontu. Część w pobliżu majątków, domostw i gospodarstw, inne w parkach, na polach i głęboko w lesie. Chowano...

Musisz przeczytaćpolecane
teksty wybrane dla ciebie