Środek lasu, stare drzewo, a pod nim sporych rozmiarów kamień. Miejsce dla poszukiwacza skarbów idealne – jedno z tych, w których wyobraźnia działa, podsuwając różne obrazy. Bezwzględnie należało je sprawdzić…
Czasem bywa tak, że właśnie w takich miejscach znajduje się przedmioty, których najmniej się spodziewało lub których nie spodziewało się w ogóle. Taka historia przytrafiła mi się tamtego przedpołudnia. Zamiast srebrnych monet odkryłem coś zupełnie innego. Czy mniej ciekawego?
W moje ręce wpadła tam tzw. “Czuwajka”, czyli odznaka Organizacji Harcerskiej Związku Młodzieży Polskiej, która po wojnie tymczasowo zastąpiła tradycyjny krzyż i lilijkę.
Związek Młodzieży Polskiej był młodzieżową organizacją ideowo-polityczną, która funkcjonowała od 1948 do 1957 roku. Wzorowano ją na radzieckim Komsomole. Powołano ją do realizowania polityki partii wobec młodzieży. Służyła indoktrynacji młodych, a przede wszystkim kształceniu kadr dla władzy. Według historyków stanowiła jeden z symboli polskiego stalinizmu. Po rozwiązaniu Związku Młodzieży Polskiej powołano do życia Związek Młodzieży Socjalistycznej.
Organizacja Harcerska ZMP rozpoczęła funkcjonowanie po likwidacji Związku Harcerstwa Polskiego. W 1956 roku przekształcono ją w Organizację Harcerską Polski Ludowej.
Związek Młodzieży Polskiej był organizacją masową. W szczytowym momencie należało do niego prawie 2 miliony członków. Jednak pamiątki po ZMP czy Organizacji Harcerskiej – jak chociażby odnaleziona “Czuwajka” – należą do rzadkości.
“Czuwajka” przedstawiała biało-czerwony sztandar oraz trójdzielny płomień, otoczony fragmentem koła zębatego i kłosem. U podstawy odznaki znajdował się napis “CZUWAJ”, umieszczony na czerwonym tle. Flaga i tło napisu były emaliowane.
Znaczek noszono na koszuli organizacyjnej, na piersi, o dłoń poniżej lewego ramienia. Ciekawostką jest fakt, że funkcję śruby do przypięcia odznaki w tym przypadku pełniła przedziurawiona moneta o nominale 5 gr z 1950 roku, którą odnalazłem kilka metrów od “Czuwajki”.
