19 listopada w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego odbyło się spotkanie z przedstawicielami Polskiego Związku Eksploratorów, środowisk poszukiwawczych i detektorystycznych, w trakcie którego ustalono ogólne założenia przyszłych zmian ustawowych.
W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele Departamentu Ochrony Zabytków i Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz reprezentanci środowiska poszukiwaczy, w tym członkowie Polskiego Związku Eksploratorów i innych stowarzyszeń, które od lat zajmują się poszukiwaniem zabytków w Polsce: Stowarzyszenia Brodnicka Grupa Eksploracyjno-Poszukiwawcza, Stowarzyszenia Galea, Stowarzyszenia Lubuska Grupa Eksploracyjna Nadodrze, Ostrowskiego Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historyczne ENIGMA, Stowarzyszenia Wielkopolska Grupa Eksploracyjno-Historyczna Gniazdo, Stowarzyszenia Eksploracyjnego na Rzecz Ratowania Zabytków SAKWA, Stowarzyszenia Grupa Poszukiwawcza Riese oraz Stowarzyszenia WIZNA. W spotkaniu wziął również udział przedstawiciel miesięcznika “Odkrywca” oraz reprezentant środowiska kolekcjonerów.
Spotkanie poprzedziło przeprowadzenie konsultacji przez Polski Związek Eksploratorów, obecnie największą organizację zrzeszającą poszukiwaczy zabytków, wśród stowarzyszeń, grup i osób zajmujących się poszukiwaniami. O ich zorganizowaniu zdecydowano w maju tego roku podczas pierwszego spotkania środowisk eksploratorskich w MKiDN.
Na stronach Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego można przeczytać: “Zebrane propozycje, przedstawione podczas spotkania, pozwoliły na wypracowanie ogólnych kierunków i założeń zmian. Ustalono m.in., że z uwagi na potrzebę ochrony dziedzictwa archeologicznego, z amatorskiego poszukiwania zabytków powinny być wyłączone obszary objęte ochroną konserwatorską, natomiast uproszczeniu i przyspieszeniu powinna ulec procedura wydawania pozwoleń na poszukiwanie zabytków oraz współpraca ze służbami konserwatorskimi. Omówiono również propozycję wprowadzenia licencji na poszukiwanie zabytków. Dodatkowo wskazano na konieczność stałej edukacji w zakresie odpowiedzialnych postaw w trakcie poszukiwania zabytków. Na podstawie zebranych wniosków przygotowane zostaną konkretne propozycje zmian”.
Warto przypomnieć, że obecnie legalne poszukiwanie zabytków jest możliwe wyłącznie na podstawie pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków. Zgodnie z art. 36 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami prowadzenie poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania może się odbywać wyłącznie po uzyskaniu pozwolenia właściwego miejscowo wojewódzkiego konserwatora zabytków. Warunki formalne, jakim musi odpowiadać wniosek o pozwolenie na prowadzenie poszukiwań zabytków, umieszczone są w Rozporządzeniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 22 sierpnia 2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków.
Informacja o efektach spotkania z 19 listopada pojawiła się już na stronach MKiDN. I to na jej podstawie opracowano powyższy artykuł. Czekamy na oficjalne stanowisko Polskiego Związku Eksploratorów.
