15,1 C
Warszawa
środa, 9 lipca, 2025

Obchody 80. rocznicy Sonderaktion Krakau – w poszerzonej formule

-

Tegoroczne obchody 80. rocznicy Sonderaktion Krakau będą miały poszerzoną formułę. Oprócz tradycyjnych przemówień i składania kwiatów na grobach profesorów, zaplanowano dwie duże wystawy, koncerty oraz prezentację monografii o wydarzeniu z 1939 r.

Społeczność akademicka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie co roku wspomina 6 listopada rocznicę Sonderaktion Krakau – podstępnej akcji gestapo z 1939 r., w wyniku której 183 profesorów i nauczycieli akademickich, w tym 155 pracowników UJ, zostało aresztowanych, a następnie wywiezionych do obozów koncentracyjnych w Sachsenhausen i Dachau, gdzie kilkunastu z nich straciło życie.

„80 lat to okrągła rocznica i dlatego jeszcze uroczyściej postanowiliśmy ją uczcić” – powiedział we wtorek na konferencji prasowej rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Wojciech Nowak. Jak podkreślił, wydarzenia z 6 listopada 1939 r. były istotne nie tylko dla uniwersytetu, ale i dla każdego narodu, ponieważ pokazały, do czego może doprowadzić system totalitarny.

80. rocznicę Sonderaktion Krakau UJ organizuje z Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK i z krakowskimi szkołami wyższymi.

W ramach obchodów tradycyjnie 6 listopada w Collegium Novum UJ odbędą się okolicznościowe przemówienia i spotkanie z rodzinami aresztowanych w 1939 r., a delegacje krakowskich uczelni złożą kwiaty na grobach zmarłych profesorów na cmentarzach Rakowickim i Salwatorskim.

Oprócz tego, również 6 listopada w Collegium Novum UJ, nastąpi promocja książki „Aktion gegen Universitats-Professoren (Kraków, 6 listopada 1939 roku) i okupacyjne losy aresztowanych” autorstwa prof. Ireny Paczyńskiej.

Na 6 listopada w MOCAK-u zaplanowano również wykład prof. Andrzeja Chwalby na temat Sonderaktion Krakau. W tym samym muzeum obchodom towarzyszyć będą dwie wystawy: „Wymazać hańbę! Artyści z kolekcji Sachsenhausen” i „II wojna światowa – dramat, symbol, trauma”. Wernisaż otwierający ekspozycje odbędzie się 24 października.

Na pierwszej wystawie pokazane zostaną prace ośmiu artystów – byłych więźniów obozów koncentracyjnych Oranienburg i Sachsenhausen: Jana Buddinga, Petera Edla, Hansa Grundiga, Leo Haasa, Vladimira Matejki, Karela Zahradki, Wiktora Simińskiego, Rudolfa Carla von Rippera. Ekspozycja ta, zgodnie z zapowiedziami, nie tylko przybliży dzieła z obozów koncentracyjnych jako historyczny materiał źródłowy, ale przede wszystkim da wgląd w proces twórczy kształtowany przez przeżycia artystów.

Druga wystawa składa się z siedmiu części – Sygnały wojny, Sonderaktion Krakau, Antysemityzm, Życie w gettach, Powstanie warszawskie, Zagłada, Artysta jako świadek dramatu – i tworzą ją prace 39 artystów. Wiele prac pochodzi z kolekcji MOCAK-u. Ekspozycja powstała we współpracy z archiwum i muzeum UJ.

„To dwie ogromne i bardzo różne wystawy” – powiedziała dyrektor MOCAK-u Maria Anna Potocka. Mówiąc o pracach poświęconych Sonderaktion Krakau podkreśliła, że zawierają one ostrzeżenie. Jak doprecyzowała, akcja sprzed 80 lat pokazuje, że chcąc zawładnąć narodem, trzeba zabić jego elity; ale i to, że wystąpienie społeczne może być skuteczne – europejskie uczelnie na wieść o Sonderaktion Krakau skierowały protesty do nazistów z żądaniem uwolnienia uczonych.

Wskutek międzynarodowego poruszenia Niemcy zwolnili część więźniów z obozu w Sachsenhausen – jak zwracają uwagę historycy, był to jedyny taki przypadek w dziejach niemieckich obozów koncentracyjnych. 8 lutego 1940 r. obóz opuściło 102 więźniów, którzy ukończyli 40. rok życia. Przed zwolnieniem musieli się pisemnie zrzec wykonywania w przyszłości swoich zawodów. Pozostałych profesorów naziści przewieźli do innych obozów, m.in. do Dachau (4 marca 1940) i później częściowo zwalniali.

Wystawy nawiązujące do Sonderaktion Krakau będzie można oglądać także w Ogrodzie Profesorskim przy Collegium Maius UJ i w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Od 6 do 9 listopada w krakowskich kościołach odbywać się będą msze w intencji ofiar Sonderaktion Krakau i działań wojennych, mszom towarzyszyć będą koncerty przygotowane przez uniwersyteckie chóry.

źródło: PAP – Nauka w Polsce, Beata Kołodziej, www.naukawpolsce.pap.pl


Ostatnio dodane

Wczesnośredniowieczne zabytki w tajemniczym korytarzu w Gucin Gaju

W tajemniczym korytarzu odkrytym w Gucin Gaju znaleziono zabytki z czasów wczesnego średniowiecza. Znaleziono także monety z XVII wieku - poinformowało biuro stołecznego konserwatora...

Osada z czasów kultury łużyckiej znaleziona na odkrywce pod Koninem

Obronna osada z czasów kultury łużyckiej sprzed ok. 3,3 tys. lat znaleziona została na odkrywce „Tomisławice” Kopalni Węgla Brunatnego „Konin”. Wśród pozostałości znajdują się...

Nietypowe odkrycie na stadionie Ruchu Chorzów

Niemiecki pistolet sygnałowy Hebel M1894 odkryli członkowie Stowarzyszenia Śląska Grupa Detektorystów podczas prac prowadzonych pod główną trybuną stadionu Ruchu Chorzów. Odkryć, których dokonano na...

Nie przegap

Gdzie szukać starych map i materiałów archiwalnych?

Mówi się, że dobre przygotowanie to w przypadku poszukiwacza skarbów połowa sukcesu. Dlatego, przed wyjściem w teren, warto dokładnie przestudiować nie tylko stare mapy,...

Jak obronić się przed dziką zwierzyną i bezpańskimi psami?

Na poszukiwaczy skarbów czeka w lesie wiele zagrożeń. Nie wszystkie da się przewidzieć, ale na część z nich można się odpowiednio przygotować. W końcu,...

Jak skutecznie odstraszyć komary, meszki i strzyżaki?

Znane są dwa sposoby odstraszania komarów, meszek i strzyżaków: domowe i skuteczne. Domowe i naturalne, nawet jeśli przez moment działają, ostatecznie narażają nas na...

Jak skutecznie odstraszyć kleszcze?

Z roku na rok coraz szybciej pojawiają się komunikaty o pierwszym wysypie kleszczy w lasach i parkach. Tak naprawdę, z uwagi na ocieplenie klimatu,...

Jak znaleźć wojenny depozyt?

Ukrywano je zwykle tuż przed przejściem frontu. Część w pobliżu majątków, domostw i gospodarstw, inne w parkach, na polach i głęboko w lesie. Chowano...

Musisz przeczytaćpolecane
teksty wybrane dla ciebie