14,4 C
Warszawa
wtorek, 24 czerwca, 2025

Elitarny grób sprzed tysiąca lat odkryto w Sandomierzu

-

Okazały grobowiec, w postaci zagłębionej w ziemię drewnianej konstrukcji, odkryli archeolodzy w czasie wykopalisk obok Bramy Opatowskiej w Sandomierzu. To pierwsze takie znalezisko na Sandomierszczyźnie, a drugie w Małopolsce.

„W sąsiedztwie grobu znaleźliśmy fragmenty rozbitych naczyń i ślady palenia ognia – prawdopodobnie stanowiące pozostałość obrzędów pogrzebowych” – uważa dr Marek Florek z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie oraz sandomierskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Kielcach, który uczestniczył w wykopaliskach.

Ściany odkrytej przez archeologów komorowy grobowej wykonano w konstrukcji palisadowej – zbudowanej ze ściśle do siebie przylegających pali drewnianych. W jej obrębie złożono szczątki zmarłego mężczyzny. Przy jego głowie archeolodzy odkryli naczynie gliniane, a na wysokości szyi ozdobę – pierścień wykonany ze srebra. Były też inne przedmioty: przęślik gliniany, zapinka z brązu, zestaw do krzesania ognia w postaci żelaznych krzesiw i krzemiennych krzesaków, a także nóż i kościana rurka, służąca, zdaniem naukowców, być może do umocowania oprawy noża.

Archeolodzy określają groby tego typu jako „komorowe”. Znane są przede wszystkim z wczesnośredniowiecznej Skandynawii, Rusi, terenów północnych Niemiec, pojedyncze również z innych części Europy Środkowej. Uważane są zazwyczaj za groby przedstawicieli lokalnych elit – przywódców plemiennych, wojowników – członków drużyn książęcych. W Europie północnej często łączy się je z Wikingami, na Rusi z Waregami, ale do dzisiaj trwają dyskusje w świecie naukowym na ten temat.

Jak wyjaśnia dr Florek, na terenie Polski groby komorowe odkryto jedynie w kilku miejscach, m.in. w Kałdusie koło Bydgoszczy, Bodzi w okolicach Włocławka, Ciepłem na Pomorzu i kilku innych miejscowościach. Z Małopolski znany dotychczas był tylko jeden podobny grób, odkryty w Krakowie – Zakrzówku.

„Na ziemiach polskich w grobach komorowych chowani byli wojownicy – członkowie drużyn książęcych pierwszych Piastów, przede wszystkim Bolesława Chrobrego, kupcy oraz ich rodziny, przy czym przynajmniej w części byli oni obcego pochodzenia – wywodzili się ze Skandynawii i terenów Rusi” – opowiada dr Florek.

Grobowiec odkryty w Sandomierzu pasuje do tego schematu archeologów. Pochodzi z początków XI wieku, co zgadza się z panowaniem pierwszych Piastów.

„Należy zwrócić też uwagę, że odkryte w grobach naczynia, w których zapewne znajdowało się jedzenie i napoje, a także inne znajdujące się w nich przedmioty, wyraźnie świadczą, że mamy tu do czynienia z pochówkami osób albo będących jeszcze poganami, albo formalnie ochrzczonymi, ale kultywującymi pewne tradycje pogańskie w zakresie obrzędowości pogrzebowej” – uważa dr Florek.

Według naukowca jest prawdopodobne, że pochowano w nich przedstawicieli lokalnych elit władzy, przybyłych do Sandomierza po jego przyłączeniu do państwa piastowskiego w końcu X wieku. Dr Florek przypuszcza, że mężczyzna złożony w grobie komorowym był obcego pochodzenia, tzn. nie wywodził się z terenów Polski, może nie był nawet Słowianinem. Żeby to potwierdzić, zaplanował wykonanie badań genetycznych kości.

Grobowi komorowemu towarzyszyło kilka mniejszych pochówków. Zmarłych złożono w drewnianych trumnach. Pochodzą z tego samego okresu. W jednym z nich archeolodzy odkryli przedmioty uważane za obcego pochodzenia – zapinkę wykonaną z brązu, która służyła do spinania szat oraz żelazny czekan. Zapinki tego typu uważane są zazwyczaj za wyroby pochodzenia bałtyjskiego, zaś szczególnie popularne były na Rusi między IX a XI wiekiem. Zdaniem naukowców w grobie spoczywa wojownik.

Znaleziska są ważne dla archeologów z tego względu, że dotychczas nie udało się nikomu ustalić położenia najstarszej nekropolii w Sandomierzu. Funkcjonowała w XI i XII wieku w północnej części obecnego Wzgórza Miejskiego. Do tej pory była ona znany wyłącznie z odkryć przypadkowych.

„Obecnie odkryte groby są z pewnością najstarszymi pochówkami wczesnośredniowiecznymi, jakie odkryto dotychczas w Sandomierzu. Znaleziska te rzucają nowe światło na początki Sandomierza i należą do najważniejszych, jakie miały miejsce w ostatnich latach ” – podsumowuje dr Florek.

Wykopaliskami kierowała Monika Bajka z Muzeum Okręgowego w Sandomierzu. Prace trwały od 2013 roku do sierpnia br. Uczestniczył w nich zespół archeologów w składzie: Patrycja Borkowska, Katarzyna i Michał Grabowscy oraz studenci z Instytutu Archeologii UMCS w Lublinie.

źródło: PAP – Nauka w Polsce


Ostatnio dodane

Wczesnośredniowieczne zabytki w tajemniczym korytarzu w Gucin Gaju

W tajemniczym korytarzu odkrytym w Gucin Gaju znaleziono zabytki z czasów wczesnego średniowiecza. Znaleziono także monety z XVII wieku - poinformowało biuro stołecznego konserwatora...

Osada z czasów kultury łużyckiej znaleziona na odkrywce pod Koninem

Obronna osada z czasów kultury łużyckiej sprzed ok. 3,3 tys. lat znaleziona została na odkrywce „Tomisławice” Kopalni Węgla Brunatnego „Konin”. Wśród pozostałości znajdują się...

Nietypowe odkrycie na stadionie Ruchu Chorzów

Niemiecki pistolet sygnałowy Hebel M1894 odkryli członkowie Stowarzyszenia Śląska Grupa Detektorystów podczas prac prowadzonych pod główną trybuną stadionu Ruchu Chorzów. Odkryć, których dokonano na...

Nie przegap

Jak skutecznie odstraszyć komary, meszki i strzyżaki?

Znane są dwa sposoby odstraszania komarów, meszek i strzyżaków: domowe i skuteczne. Domowe i naturalne, nawet jeśli przez moment działają, ostatecznie narażają nas na...

Jak znaleźć wojenny depozyt?

Ukrywano je zwykle tuż przed przejściem frontu. Część w pobliżu majątków, domostw i gospodarstw, inne w parkach, na polach i głęboko w lesie. Chowano...

Jak skutecznie odstraszyć kleszcze?

Z roku na rok coraz szybciej pojawiają się komunikaty o pierwszym wysypie kleszczy w lasach i parkach. Tak naprawdę, z uwagi na ocieplenie klimatu,...

Czym jest Lidar i dlaczego powinniśmy z niego korzystać?

Rewolucją w prowadzeniu amatorskich poszukiwań było darmowe udostępnienie użytkownikom zdjęć lotniczych i satelitarnych. Każdy, przygotowując się do eksploracji, mógł starannie przeanalizować dokładne obrazy terenu....

Jaki wykrywacz wybrać?

Jaki wykrywacz wybrać? Jaki detektor zakupić na początek? Gdzie dokonać zakupu? To trzy najpopularniejsze pytania, które przewijają się na forach internetowych i w grupach...

Musisz przeczytaćpolecane
teksty wybrane dla ciebie