Sztandar 7 Pułku Artylerii Lekkiej miał nie dostać się w ręce wroga i tak też się stało. Na jego ślad dopiero teraz, osiemdziesiąt jeden lat po wydaniu rozkazu ukrycia, natrafili detektoryści z Grupy Częstochowskiej “Perun”. Wcześniej, mimo podejmowanych prób, nikomu to się nie udało. Jak sami mówią, to, co odkryli, ma ogromne znaczenie. I dla nich, i dla historii całego regionu.
Ta historia zaczęła się 16 grudnia 1937 roku, gdy prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki zatwierdził wzór sztandaru dla 7 Pułku Artylerii Lekkiej – oddziału artylerii lekkiej Wojska Polskiego, który stacjonował w garnizonie Częstochowa, a konkretnie w Koszarach “Zacisze”, na terenie obecnej dzielnicy Stradom.
Kilka miesięcy później, 26 maja 1938 roku, na Polu Mokotowskim w Warszawie, ówczesny Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Tadeusz Kasprzycki, wręczył sztandar dowódcy pułku.
Choć nie zachowały się żadne zdjęcia, które szczegółowo dokumentowałyby wzór sztandaru, wiadomo, że na lewej stronie płatu sztandarowego umieszczone były w tarczach: wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej (w prawym górnym rogu), wizerunek św. Barbary (w lewym górnym rogu), godło m. Częstochowy (w prawym dolnym rogu) i odznaka pamiątkowa pułku (w lewym dolnym rogu).
Na ramionach krzyża kawalerskiego znajdowały się z kolei wyhaftowane nazwy i daty i ważniejszych bitew pułku: Wilno 19.IV.1919 (na prawym), Lwów 15.I.1919 (na lewym), Warszawa 12.XI.1918 (na dolnym) i Kowel 12.IX.1920 (na górnym). Tego zresztą dnia, w rocznicę zagonu na Kowel, obchodzono święto pułkowe.
Ważnym, symbolicznym elementem sztandaru były fundacyjne gwoździe pamiątkowe, które były wbite w drzewiec. Łącznie było ich szesnaście.
Ostatnie informacje o sztandarze pochodzą z pierwszych dni września 1939 roku. W czasie kampanii wrześniowej 7 Pułk Artylerii Lekkiej walczył w ramach 7 Dywizji Piechoty, która wchodziła w skład Armii “Kraków”. Większość oddziałów pułku poddała się oddziałom niemieckim 4 września, po dwudniowej bitwie pod Janowem. Tylko nielicznym udało się wyjść z okrążenia wojsk niemieckich i dołączyć do 36 Dywizji Piechoty.
3 września, przed podjęciem próby wyrwania się z niemieckiego okrążenia, sztandar musiał zostać ukryty.
Jak piszą członkowie grupy “Perun” w mediach społecznościowych, sztandar był znakiem męstwa, honoru, tradycji i sławy wojennej jednostki, a jego utrata oznaczała rozformowanie oddziału.
Dlatego też, można się domyślić, że zgodnie ze zwyczajem, w przypadku okrążenia, rozwiązania lub rozbicia jednostki, sztandar musiał być starannie ukryty lub podzielony między żołnierzami” – informują detektoryści z Częstochowy.
Wojenna i powojenna historia sztandaru nie była znana, choć prawdopodobnie został on zakopany. Teraz natrafiono na pierwszy ślad.
Członkowie Grupy Częstochowskiej “Perun”, prowadząc wspólne poszukiwania ze Stowarzyszeniem Historycznym Reduta Częstochowa, natrafili w trakcie badań na siedem pamiątkowych gwoździ fundacyjnych z zaginionego sztandaru. Łącznie było ich szesnaście. Los pozostałych nie jest póki co znany. To pierwszy po osiemdziesięciu jeden latach ślad po sztandarze 7 Pułku Artylerii Lekkiej. Czy członkowie “Peruna” rozwikłają tę tajemnicę?
– Z uwagi, że poszukiwania nie zostały jeszcze zakończone, mamy nadzieję na odnalezienie pozostałych elementów sztandaru – informują detektoryści, dziękując jednocześnie Adrianowi – osobie, bez której dokonanie odkrycia nie byłoby możliwe.
Jak mówią poszukiwacze z Częstochowy, gwoździe sztandarowe będą teraz eksponowane na wystawie “Wrześniowym szlakiem 7 Dywizji Piechoty. Bitwa pod Janowem 1939” w Muzeum Regionalnym im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku. Na wystawie będzie można zobaczyć też wiele innych eksponatów związanych z walkami z września 1939 roku.
To jedno z ważniejszych odkryć polskich detektorystów w 2020 roku. O kolejnych działaniach Grupy Częstochowskiej “Perun” w kontekście sztandaru będziemy informować na stronach portalu www.zdziennikaodkrywcy.pl.
fot. Grupa Częstochowska “Perun”
