14,4 C
Warszawa
wtorek, 24 czerwca, 2025

Bitwa Warszawska ocaliła Europę przed bolszewizmem

-

Bitwa Warszawska 1920 r. ocaliła dużą część Europy przed zagrożeniem bolszewizmu i z tego powodu nie straciła na znaczeniu – uważa Adam Zamoyski, brytyjsko-polski historyk, autor książek o tym wydarzeniu. Tłumaczy, że polskie zwycięstwo nie było cudem czy przypadkiem, bo “Piłsudski bardzo stanowczo i dobrze pokierował całą ofensywą znad Wieprza”.

W dniach 13-15 sierpnia 1920 r. na przedpolach Warszawy rozegrała się decydująca bitwa wojny polsko-bolszewickiej. Określana mianem “cudu nad Wisłą”, skończyła się zwycięstwem Wojska Polskiego nad Armią Czerwoną. W tym roku mija sto lat od tego wydarzenia.

„Patrząc z perspektywy stu lat, nie można powiedzieć, że jej skutki nie okazały się długofalowe, bo ocaliła ona Europę przed zagrożeniem bolszewizmu. Nie lubię gdybać, ale gdyby w 1920 r. Rosjanie doszli do Niemiec to wywołałoby co najmniej próbę rewolucji, i bardzo możliwe, że cała zachodnia Europa zostałaby zalana socjalizmem, jeśli nie bolszewizmem” – mówi w rozmowie z PAP.

Zarazem zwraca on uwagę, że eksport rewolucji był dla Lenina celem dodatkowym, bo podstawowym było zabezpieczenie własnych rządów w Rosji. „Trzeba pamiętać, że rządy Lenina i bolszewików były wówczas bardzo niepewne, przez poprzednie 18 miesięcy walczyli oni z kontrrewolucją białych i z ich punktu widzenia sytuacja nie była korzystna. Rzucenie ofensywy na zachód było z jednej strony próbą skupienia społeczeństwa wokół sprawy bolszewickiej, a z drugiej – chęcią uprzedzenia najazdu państw zachodnich, którego Lenin się spodziewał” – wskazuje Adam Zamoyski.

Dodaje jednak, że jednym ze skutków rosyjskiej porażki był także późniejszy stosunek Stalina do Polski, który bardzo źle wspominał swoje własne doświadczenia z 1920 r. Historyk spekuluje, że mogło to pośrednio wpłynąć na to, co zrobił on w 1939 i 1940 r. i przyczynić się do Katynia.

Adam Zamoyski podkreśla, że nazywanie Bitwy Warszawskiej „cudem nad Wisłą” jest nieuzasadnione, bo w zwycięstwie polskich wojsk nie było żadnego cudu ani przypadku. „Po pierwsze Piłsudski bardzo stanowczo i dobrze pokierował całą ofensywą znad Wieprza, plan był świetny, ale też wojska rosyjskie były już u kresu sił, bo ten długi, 600-kilometrowy szybki marsz w kierunku do Warszawy je wyczerpał i tak zdezorganizował, że nie były w stanie się oprzeć czy przegrupować się i już tylko panika po stronie polskiej mogłaby im była otworzyć wrota do Warszawy” – wskazuje.

„Jeśli szukamy cudu, to było nim raczej to, że społeczeństwo polskie, które było po ponad stu latach rozbiorów i które w istotnej części nie było rdzennie polskim, zdołało solidarnie stanąć w obronie tej długo wyczekiwanej niepodległości. To, że wszystko sprawnie działało, pociągi chodziły, wojsko się nie rozsypało, ludność cywilna pomagała, administracja się nie załamała, a nowo powstałe instytucje państwowe funkcjonowały. To udowodniło, że Polacy zasłużyli na tę nowo odzyskaną niepodległość i nie była ona jakąś romantyczną mrzonką niewielkiej elity, ale naprawdę była marzeniem ogromnej większości ludności” – podkreśla Adam Zamoyski.

Jak wskazuje, mimo że Bitwa Warszawska była kluczowa dla zatrzymania bolszewickiej ofensywy, nie weszła ona do powszechnej świadomości na Zachodzie, nawet w Wielkiej Brytanii, choć to brytyjski polityk i dyplomata Edgar Vincent, wicehrabia D’Abernon, uznał ją za 18. decydującą bitwę w dziejach świata. Wyjaśnia to tym, że zagrożenie bolszewickie tak, jak nagle w lipcu-sierpniu 1920 r. zaistniało, tak równie szybko zostało przez Piłsudskiego zatrzymane, więc poza niektórymi mężami stanu mało kto zdążył sobie zdać sprawę z możliwych konsekwencji. W efekcie nigdy to wydarzenie właściwie nie zakorzeniło się w świadomości opinii publicznej na Zachodzie.

Zarazem wyraził przekonanie, że ta ignorancja nie dotyczy bynajmniej tylko Bitwy Warszawskiej, bo przeciętny Brytyjczyk zapytany na ulicy nie wie też nic o bitwie pod Waterloo. Z drugiej strony Zamoyski uważa, że m.in. dzięki wydanym po angielsku książkom jego oraz Normana Daviesa „Orzeł biały, czerwona gwiazda”, w świecie anglosaskim, wśród osób interesujących się historią, wiedza na ten temat i tak jest znacznie większa niż np. we Francji.

Adam Zamoyski jest brytyjsko-polskim historykiem, pisarzem i publicystą, autorem kilkunastu książek poświęconych historii Polski oraz historii Europy w XIX w., w tym dwóch poświęconych wojnie polsko-sowieckiej – „The Battle for the Marchlands, A history of the 1920 Polish-Soviet War” oraz „Warsaw 1920. Lenin’s Failed Conquest of Europe” (po polsku wydana pod tytułem „Warszawa 1920. Nieudany podbój Europy. Klęska Lenina”). Regularnie publikuje teksty w głównych brytyjskich gazetach, na stałe mieszka w Londynie.

Z Londynu Bartłomiej Niedziński (PAP)

źródło: PAP – Nauka w Polsce, www.naukawpolsce.pap.pl


Ostatnio dodane

Wczesnośredniowieczne zabytki w tajemniczym korytarzu w Gucin Gaju

W tajemniczym korytarzu odkrytym w Gucin Gaju znaleziono zabytki z czasów wczesnego średniowiecza. Znaleziono także monety z XVII wieku - poinformowało biuro stołecznego konserwatora...

Osada z czasów kultury łużyckiej znaleziona na odkrywce pod Koninem

Obronna osada z czasów kultury łużyckiej sprzed ok. 3,3 tys. lat znaleziona została na odkrywce „Tomisławice” Kopalni Węgla Brunatnego „Konin”. Wśród pozostałości znajdują się...

Nietypowe odkrycie na stadionie Ruchu Chorzów

Niemiecki pistolet sygnałowy Hebel M1894 odkryli członkowie Stowarzyszenia Śląska Grupa Detektorystów podczas prac prowadzonych pod główną trybuną stadionu Ruchu Chorzów. Odkryć, których dokonano na...

Nie przegap

Jak znaleźć wojenny depozyt?

Ukrywano je zwykle tuż przed przejściem frontu. Część w pobliżu majątków, domostw i gospodarstw, inne w parkach, na polach i głęboko w lesie. Chowano...

Gdzie szukać starych map i materiałów archiwalnych?

Mówi się, że dobre przygotowanie to w przypadku poszukiwacza skarbów połowa sukcesu. Dlatego, przed wyjściem w teren, warto dokładnie przestudiować nie tylko stare mapy,...

Jak skutecznie odstraszyć komary, meszki i strzyżaki?

Znane są dwa sposoby odstraszania komarów, meszek i strzyżaków: domowe i skuteczne. Domowe i naturalne, nawet jeśli przez moment działają, ostatecznie narażają nas na...

Czym jest Lidar i dlaczego powinniśmy z niego korzystać?

Rewolucją w prowadzeniu amatorskich poszukiwań było darmowe udostępnienie użytkownikom zdjęć lotniczych i satelitarnych. Każdy, przygotowując się do eksploracji, mógł starannie przeanalizować dokładne obrazy terenu....

Jaki wykrywacz wybrać?

Jaki wykrywacz wybrać? Jaki detektor zakupić na początek? Gdzie dokonać zakupu? To trzy najpopularniejsze pytania, które przewijają się na forach internetowych i w grupach...

Musisz przeczytaćpolecane
teksty wybrane dla ciebie