To były jedne z najbardziej interesujących badań, jakie przeprowadzono w Polsce w 2017 roku. Grupa archeologów i architektów górniczymi metodami przeprowadziła badania wykopaliskowe w północnej zakrystii bazyliki pw. Narodzenia NMP w Chełmie. Natrafiono wówczas na murowane przejście. Po trzech latach naukowcy pojawili się tam ponownie. Co tym razem udało im się odkryć?
Przypomnijmy tę historię. W 2017 roku w bazylice pw. Narodzenia NMP w Chełmie, w dawnej katedrze unickiej, którą wybudowano w latach 1735-1756 na miejscu wcześniejszej świątyni, pojawiła się grupa architektów i archeologów. W nietypowy sposób, bo metodami górniczymi, przeprowadzono pod posadzką zakrystii północnej wykopaliskowe badania archeologiczno-architektoniczne. O badaniach w Chełmie rozpisywały się wówczas media ogólnopolskie.
We wschodniej części zakrystii odkryto wtedy murowane przejście, które musiało łączyć zakrystię i krypty. Natrafiono też na pozostałości balustrady a nawet schodów drewniano-kamiennych. Jak przypominają dziś pracownicy Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie, pozyskano wówczas bardzo dużą ilość zabytków ruchomych. Była to ceramika z XIII, XVI i XVII wieku, kości zwierzęce, monety a nawet fragmenty płytek ceramicznych i szkła witrażowego.
W tym roku, dzięki dotacji otrzymanej z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wznowiono badania w chełmskiej bazylice. Naukowcy skupili się na odtworzeniu tunelu, który łączył krypty z budynkiem klasztornym. Badania prowadził dr Stanisław Gołub. Jest szansa, że tunel będzie z czasem udostępniony do zwiedzania. O przebiegu badań poinformował Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków:
“Badania archeologiczne objęły całą zakrystię, ponieważ w projekcie przewidziano wymianę współczesnej posadzki. W trakcie prac skuta została niehistoryczna posadzka wraz z wylewką oraz wyeksplorowano nawarstwienia miąższości około 3 metrów. Odkryto 11 obiektów archeologiczno-architektonicznych i 4 groby szkieletowe. Eksploracja wnętrza zakrystii do warstwy calca przyniosła wiele bardzo interesujących informacji. Odsłonięto pozostałości datowanej na XVIII w. (?) podłogi w postaci legarów drewnianych, między którymi znajdowała się warstwa suchej zaprawy wapiennej. Prawdopodobnie nad nią znajdowała się młodsza podłoga drewniana.” – napisano w mediach społecznościowych.
Wiadomo, że odtworzono w części przejście prowadzące do krypt. W części wschodniej zakrystii odnotowano trzy pochówki trumienne bez wyposażenia. Co ważne, zadokumentowano pozostałości starszego osadnictwa datowanego na XIII wiek.
Jeśli chodzi o znalezione zabytki ruchome, archeolodzy natrafili na ceramikę, kości zwierzęce, kafle, szkło witrażowe i sakralne, płytki posadzkowe ceglane i kamienne oraz kilkadziesiąt monet z XVI i XVII wieku.
red. www.zdziennikaodkrywcy.pl
źródło i fot. Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków
